Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 2 sierpnia 2017 r. podpisał znowelizowaną ustawę Prawo wodne. Ustawa została ogłoszona 23 sierpnia 2017 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1566. Niektóre artykuły ustawy weszły w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, m.in. artykuły od 102 do 112, które regulują zagadnienia Ochrony wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych.

Ustawa, na wszystkich producentów rolnych w kraju, tj. prowadzących produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej oraz działalność, w ramach której przechowywane są odchody zwierzęce lub stosowane nawozy – nakłada obowiązek prowadzenia tej działalności w sposób zapobiegający zanieczyszczaniu wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych. Ustawa zapowiada również opracowanie i wdrożenie na obszarze całego państwa specjalnego programu działań mającego na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami. Oznacza to, że znanymi dotychczas Obszarami Szczególnie Narażonymi (OSN) zostanie objęta cała Polska.

Środki zaradcze – np. ograniczenie rolniczego wykorzystania nawozów czy obowiązek posiadania urządzeń do przechowywania stałych i płynnych odchodów zwierzęcych zależeć mają od liczby utrzymywanych zwierząt, wielkości użytków rolnych czy intensywności prowadzonej produkcji rolnej – zostaną ustalone w ogólnopolskim programie działań. Program powstanie zapewne za kilka miesięcy, lecz wymaganie ochrony wód przed zanieczyszczeniami azotanami pochodzenia rolniczego weszło w życie już następnego dnia po ogłoszeniu ustawy, czyli obowiązuje od 24 sierpnia 2017 r..

Zgodnie z postanowieniami art. 104 ust. 2 ustawy, program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych będzie zawierał m.in. następujące praktyki:

• ograniczenie rolniczego wykorzystania nawozów, w tym sposoby i warunki nawożenia na glebach zamarzniętych, zalanych wodą, zamarzniętych, przykrytych śniegiem,  znajdujących się w pobliżu wód powierzchniowych i na terenach o dużym nachyleniu, a także równowagi między możliwym do przewidzenia zapotrzebowaniem upraw na azot a zasilaniem upraw azotem z gleby oraz z nawożenia,
• wskazanie okresów, w których dozwolone jest rolnicze wykorzystanie nawozów i sposobów nawożenia,
• określenie warunków przechowywania odchodów zwierzęcych, tym powierzchni i pojemności urządzeń do ich przechowywania,
• określenie sposobu obliczania minimalnej wielkości miejsc do przechowywania odchodów zwierzęcych,
• planowanie prawidłowego nawożenia azotem poszczególnych roślin
• określenie listy upraw intensywnych,
• określenie sposobu obliczania sztuk przelotowych zwierząt gospodarskich i ich stanu średniorocznego,
• określenie współczynników przeliczeniowych sztuk rzeczywistych zwierząt gospodarskich na duże jednostki przeliczeniowe,
• określenie sposobu obliczania dawki nawozów azotowych mineralnych
• określenie maksymalnych dawek nawozów azotowych dla upraw w plonie głównym
• określenie sposobu ustalania wielkości rocznej dawki odchodów zwierzęcych wykorzystywanych rolniczo zawierającej nie więcej niż 170 kg azotu w czystym składniku na 1 ha w plonie głównym.

 Zadanie opracowania Programu działań zostało powierzone ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej, który realizuje to zadanie w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa.

Kontrolę stosowania Programu działań przypisano właściwym organom Inspekcji Ochrony Środowiska.

Tam gdzie wymagania, tam muszą być również sankcje za ich nieprzestrzeganie. Ustawa wprowadza więc  opłaty za nieprzestrzeganie wymogów Programu. Zgodnie z art.109 ust. 5 ustawy maksymalne stawki opłaty, wynoszą:

• 2000 zł za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami,
• 3000 zł za przechowywanie odchodów zwierzęcych niezgodnie z przepisami,
• 500 zł za brak planu nawożenia azotem oraz za prowadzenie dokumentacji realizacji programu działań niezgodnie z przepisami .

 Od 24 sierpnia 2017 r. obowiązuje również art. 506 ustawy Prawo wodne wprowadzający zmiany w ustawie z 10 lipca 2017 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2017 r. poz. 668 ze zm.).

Zachęcamy do lektury. Pełny tekst ustawy znaleźć można np. pod adresem: http://dziennikustaw.gov.pl/du/2017/1566/1

Ewa Kłosińska